تاریخ : دوشنبه 89/4/7 ساعت: 8:8 صبح
هر روز خبرهای جدیدی مبنی بر تخریب آثار باستانی و تاریخی آذربایجان منتشر می شود. اگرچه تخریب قلعه ارک در تبریز توجه بیشتر علاقمندان و فعالان ملی آذربایجان را جلب می کند، اما نبایستی از تخریب سایر آثار تاریخی نیز غفلت نمود. برابر اخبار رسیده به مشگین آیناسی متاسفانه یکی از قلعه های شناخته شده و تاریخی در خیاو نیز در لیست آثار تخریب شده قرار گرفت. بنا به این گزارش در ادامه سیاست تخریب آثار تاریخی آذربایجان "کهنه قالا" در مشگین شهر با نابودی صد در صد مواجه است. این قلعه در ورودی مشگین شهر (خیاو) در ارتفاع 50 متری خیاوچای قرار گرفته و از 3 طرف با شیب تند به خیاوچای منتهی می شود. قله سبلان در قسمت جنوبی قلعه خودنمایی می کند. در ضلع شمالی قلعه در داخل خیاوچای (باغ نوروز) سنگ نبشته ای موجود است که بر روی آن تاریخ 347 م. (هفتمین ماه از بیست و هفتمین سال از سلطنت شاپوردوم) نقش بسته است. این کتیبه اولین سنگ نبشته دوران ساسانی کشف شده در آذربایجان است. بنا به نوشته این سنگ نبشته، قلعه کهنه (کهنه قالا) به دستور نرسه هرمز، حکمران محلی منطقه مشگین شهر ساخته شده و شش سال به طول انجامیده و چندین دوره تعمیرات در آن صورت گرفته که آخرین تعمیر این قلعه در دوران زندیه می باشد.به گفته «محمدعلی مخلصی» در کتاب «فهرست بناهای تاریخی آذربایجان» اشیای سفالی و مفرغ به دست آمده از این قلعه در ضلع شمال غربی و پای دیوار قلعه مربوط به دوره های پیش از ساسانیان می باشد.
طول ضلع شمالی قلعه 95 متر و ضلع جنوبی آن 115 متر می باشد. قلعه از 4 دیوار خشتی و چندین برجک تشکیل شده است که قطر دیوار آن 1 متر می باشد.
قلعه کهنه تحت شماره 618 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
